نماز چیست؟

معنا و مفهوم نماز نـمـاز در لـغت به معناى پرستش, نیاز, سجود, بندگى و اطاعت, خم شـدن بـراى اظـهـار بـندگى و اطاعت و یکى از فرایض دین و عبادت مـخصوصى است که مسلمانان پنج بار در شبانه روز به جا مى آورند.
نـماز یعنى خدمت و بندگى, فرمان بردارى, سر فرود آوردن و تعظیم کردن به نشانه احترام.
نماز, داروى نسیان و وسیله ذکر خداوند است. نـمـاز, رابـطه معنوى مخلوق با خالق است. نماز یعنى دل کندن از مـادیـات و پـرواز دادن روح; یـعـنى پا را فراتر از دیدنى ها و شنیدنى ها نهادن.

آیا نماز و روزه بر یهودیان و مسیحیان واجب است؟

از آیات قرآن کریم استفاده می شود همانطوری که مسلمانان مکلف به انجام واجبات و ترک محرمات هستند همچنین یهودیان و مسیحیان و تمام کسانیکه ادعای دین و مذهبی دارند موظف به انجام احکامی مثل نماز و روزه و دادن زکات می باشند. زیرا هدف هر پیامبری نشر معارف الهی و توجه مردم به توحید و معاد و تزکیه و تربیت آنها و اداره جامعه بر اساس قانون یکتاپرستی بوده است. و این اهداف تحققش امکان ندارد مگر آنکه آن پیامبر قانون حضرت حق که انجام واجبات و ترک محرمات است در جامعه پیاده نماید که نماز خواندن و روزه گرفتن و دادن زکات و سرو سامان دادن به اقتصاد جامعه بخشی از آن دستورات خداوند است.

اگرچه این احکام و قوانین که از جانب حضرت حق توسط انبیاء به مردم ابلاغ شده از نظر کم و کیف یکسان نبوده و بنا بر شرایط زمان و مکان و پیشرفت بشر و بر حسب خوی و خلق او تغییر می یافت, و هرچه بشر رشد و تکامل بیشتری توسط انبیاء پیدا می کرد به همان میزان قوانین الهی جامع تر از قبل توسط پیامبر بعدی آورده می شد که جامع ترین قانون الهی بوسیله خاتم الانبیاء حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم برای سعادت تمام مردم جهان آورده شد. برای اثبات این موضوع غیر از دلیل عقلی که ذکر شد دهها آیه  و حدیث وجود دارد به بعضی از آیات توجه فرمایید:

آیه اول:

«وجعلناهم ائمة یهدون بامرنا و اوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلوة و ایتاء الزکوة و کانوا لنا عابدین.»

ما انبیاء را امام و رهبر مردم قرار دادیم و به فرمان ما هدایت می کردند, به انها انجام کار خیر را و برپاداشتن نماز و ادای زکات و همگی فقط ما را عبادت می کردند.

«انبیاء: آیه 73. و از اِه 13 , سوره شوری و آیات 83, 84, 177, 183 بقره و آیات 12, 45, 66, مائده و... استفاده می شود انبیاء : نه تنها در اصول بلکه در بسیاری از فروع مشترک بودند.» 

نماز و ذکر واقعی چه اثری دارد؟

حضرت علی (ع) می‌فرماید: به راستی انسان متعهد و مؤمن واقعی، وقتی به نماز می‌ایستد، همانا جسم و لباس و هر چه که در اطرافش قرار گرفته تسبیح می‌گویند؛ و در حقیقت با او به حمد و ثنای خدا مشغول می‌شوند.

گویند: یکی از بندگان راستین خدا (شاید میر فندرسکی) در حجره نیمه‌های شب به ذکر «لا اله الا الله»می‌پرداخت؛ آنقدر با حقیقت بود که وقتی ذکر «لا اله» می‌گفت و نفی معبود می‌کرد، تاریکی و ظلمت فضای اطاقش را فرا می‌گرفت؛ و هنگامی که «الا الله» می‌گفت و اثبات وجود «الله» و معبود واقعی می‌کرد، فضای اطاقش روشن و نورانی می‌گشت.

احساس تان بعد از نماز؟

آیا شما هم بعد از نماز احساس می‌کنید بار سنگینی از دوشتان برداشته شد؟!

وَ کان علىٌ اِذا حَضرَ وَقتُ الصلوةِ یَتَمَلمَلُ وَ یَتَزَلزَلُ فَیُقالُ لَهُ مَا لَکَ یَا اَمیرَ المُومِنین؟!

فَیَقولُ عَلیهِ السَلام: جَاء وَقتُ اَمانَةٍ عَرضَها اللهُ عَلَى السَمواتِ وَ الارضِ وَ الجِبالِ فَاَبَینَ اَن یَحمِلنَها وَ اَشفَقنَ مِنها .

هنگامى که وقت نماز فرا مى رسید امیر المؤمنین علیه السلام مضطرب شده تنش به لرزه مى‌افتاد و وقتی می‌گفتند : چه شده است که چنین منقلب هستید؟

می فرمود : وقت امانتى فرا رسیده است که آسمانها و زمین و کوهها آن را بر نتافتند و زیر بار آن نرفتند. امیرمؤمنان علی (ع) هم مثل خیلی ها بعد از نماز یک نفس راحت می‌کشید اما آن کجا و این نفسی که بعضی از ما می‌کشند کجا !

حضرت علی (ع) از اینکه حق عبادت را بجا آورده و دیگران از اینکه از دست نماز راحت شدند ! کاش ما هم مثل علی (ع) می‌شدیم!

راستی آرزو که بر جوانان عیب نیست. پس من از طرف همه آرزو می‌کنم شما هم آمین بگویید:

خدایا به حق علی علیه السلام ، کام ما را چون او ، به شهد نماز شیرین کن ،

آمین یا رب العالمین !

(محجۀ ‏البیضاء ، ج 1 ، ص 378)

اگر نمازِ انسان اصلاح شود، همه امورمان اصلاح می‌شود

مقاوم‌سازی شخصیت و هویت انسان یکی از آثار عمده نماز است و انسان در سایه نماز، اهل کرامت می‌شود.

نماز یکی از مهمترین و اساسی‌ترین دستورالعمل انسان‌سازی و سیر و سلوک معنوی است به طوری که برخی از بزرگان فرموده‌اند اگر نمازِ انسان اصلاح شود، همه امور انسان اصلاح می‌شود. 

این نماز علاوه بر احکام فقهی و ظاهری، آداب و اسراری دارد که آشنایی با آنها انسان را بیشتر با حقیقت نماز پیوند داده و قلبش را بهتر به سوی نماز سوق می‌دهد. 

اهمّیّت نماز - 1

نماز رابطه انسان با خداست و مایه صفای روح و پاکی دل و پیدایش روح تقواو تربیت انسان و پرهیز از گناهان است. نماز مهمترین عبادات است که طبق روایات اگر قبول درگاه خدا شود عبادات دیگر نیز قبول خواهد شد و اگرقبول نگردد اعمال دیگر نیز قبول نخواهد شد. و نیز بر طبق روایات، کسیکه نمازهای پنجگانه را انجام می دهد از گناهان پاک می شود همان گونه که اگرشبانه روز پنج مرتبه در نهر آبی شست و شو کند اثری از آلودگی در بدنش باقی نمی ماند. به همین دلیل، در آیات قرآن مجید و روایات اسلامی و وصایاو سفارشهای پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و ائمّه هدی(علیهم السلام)از مهمترین کارهایی که رویات تأکید شده همین نماز است و لذا ترک نماز از بزرگترین گناهان کبیره محسوب می شود.

سزاوار است انسان نماز را در اوّل وقت بخواند و به آن اهمّیّت بسیار دهد و از تند خواندن نماز که ممکن است مایه خرابی نماز گردد جدّاً بپرهیزد.

در حدیث آمده است روزی پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) مردی را در مسجد مشغول نماز دید که رکوع و سجود را بطور کامل انجام نمی دهد، فرمود: اگر این مرد از دنیا برود در حالی که نمازش این گونه باشد به دین من از دنیا نخواهد رفت.

روح نماز «حضور قلب» است و سزاوار است از آنچه مایه پراکندگی حواس می شود بپرهیزد، معانی کلمات نماز را بفهمد و در حال نماز به آن توجّه داشته باشد و با حال خضوع و خشوع نماز را انجام دهد، بداند با چه کسی سخن می گوید و خود را در مقابل عظمت و بزرگی خداوند بسیار کوچک ببیند.

در حالات معصومین(علیهم السلام) آمده است به هنگام نماز آنچنان غرق یاد خدا می شدند که از خود بی خبر می گشتند، تا آنجا که پیکان تیری در پای امیرالمؤمنین علی(علیه السلام)مانده بود، در حال نماز بیرون آوردند و آن حضرت متوجّه نشد. 

اهمّیّت نماز - 2

آداب و احکام مسجد

مسأله 823ـ نجس کردن مسجد حرام است، خواه زمین مسجد باشد و یا سقف و بام و طرف داخل دیوارها و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکند، مگر آن که واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.

مسأله 824ـ هرگاه مسجد نجس شود بر همه لازم است که بطور واجب کفائی نجاست را برطرف کنند، یعنی اگر یک یا چند نفر اقدام به تطهیر کنند از دیگران ساقط می شود وگرنه همه گنهکارند و کسی که مسجد را نجس کرده در این حکم با دیگران تفاوتی ندارد.

مسأله 825ـ هرگاه نتواند مسجد را تطهیر کند مثل این که مسافر و در حال عبور باشد، یا احتیاج به کمک دارد و پیدا نکند، احتیاط واجب آن است که به دیگران که می توانند تطهیر کنند اطّلاع دهد.

مسأله 826ـ هرگاه جایی از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست باید آنجا را بکنند، یا اگر خرابی زیادی لازم نمی آید خراب نمایند و بنابر احتیاط واجب جایی را که کنده اند یا خراب کرده اند به حالت اوّل بازگردانند و بهتر است کسی که نجس کرده تعمیر آن را بر عهده گیرد و اگر مخارجی داشته باشد بنابر احتیاط واجب ضامن است.

اهمّیّت نماز - 3

احکام سجود

مسأله 947ـ در سجده باید بدن به مقدار گفتن ذکر واجب آرام باشد، در موقع ذکر مستحب نیز اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده شده بگوید آرام بودن بدن لازم است و امّا اگر به قصد ذکر مطلق باشدکه در هر جای نماز جایز است حرکت مانعی ندارد.

مسأله 948ـ هرگاه پیش از آن که بدن آرام گیرد ذکر سجده را شروع کند، نماز باطل است، همچنین اگر قسمتی از آن را هنگام بلند شدن از سجده بگوید، امّا اگر سهواً باشد مانعی ندارد و اگر قبل از برداشتن سر از سجده متوجّه شود باید ذکر را اعاده کند.

مسأله 949ـ هنگامی که مشغول ذکر نیست می تواند بعضی از اعضای هفتگانه را جز پیشانی از زمین بردارد، یا جا به جا کند، ولی در موقع ذکر جایز نیست.

مسأله 950ـ بعد از سجده اوّل باید بنشیند تا بدن آرام گیرد، سپس به سجده رود.

تسلط نداشتن امام جماعت بر قرائت صحیح نماز، چه حکمی دارد؟

اگر چه از یک امام جماعت انتظار این است که نماز را به صورت صحیح و با رعایت قواعد تجوید بخواند اما گاهی اوقات پیش می آید که برخی از ائمه جماعات تسلط کافی در قرائت صحیح نماز ندارند، این موضوع از نظر شرعی چه حکمی دارد و چه تکلیفی بر عهده نمازگزاران است؟

خبرگزاری ایسنا در استفتائی از آیات عظام مکارم شیرازی، موسوی‌اردبیلی، نوری همدانی، شبیری زنجانی،‌ علوی گرگانی و حسینی‌زنجانی این سؤال را پرسیده است. متن کامل سؤال و پاسخ مراجع عظام را در جدول زیر می خوانید:

تسلط نداشتن ائمه جماعات بر قرائت صحیح نماز دارای چه حکمی است؟

نام مرجع تقلید
پاسخ به استفتاء
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
باید با زبان خوب آنها را راهنمایی کرد که قرائت را کاملاً اصلاح کنند به طوری که در نزد اهل زبان عربی صحیح محسوب شود هر چند تزئینات تجویدی در آن نباشد.

آیت‌الله موسوی اردبیلی
باید قرائت امام جماعت به نظر عرف عرب صحیح باشد علاوه بر آن هر چه قرائت فصیح‌تر باشد بهتر است.

آیت‌الله نوری همدانی

به مساله 1450 توضیح‌المسائل مراجعه نمایید.
(مساله 1450: امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل حلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند و نیز اگر مأموم مرد است، امام او هم باید مرد باشد و اقتدا کردن بچه ممیز که خوب و بد را می فهمد به بچه ممیز دیگر مانعی ندارد اگر چه آثار جماعت بر او مترتب نمی‌شود.)

آیت‌الله شبیری زنجانی

اگر قرائت نماز را غلط می‌‌خواند اقامه جماعت به امامت فرد مزبور صحیح نیست.

آیت‌الله علوی گرگانی

باید امام جماعت نماز را صحیح بخواند ولو آنکه از جهات تجویدی در حد اعلا نباشد.

آیت‌الله عز‌الدین حسینی

امام جماعت باید فاتحه و سوره را صحیح بخواند و اگر در قرائت حمد و سوره اشکال داشته باشد اقتدا به وی جایز نیست.

بگو من چه نمازی هستم؟

۱-از اول آفتاب تا ظهر وقت به جا آوردن مرا داری،9 قنوت دارم و دو رکعتی ام.فعلا واجب نیستم و مستحبم ،اما وقتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف تشریف آوردند واجب می شوم .؟

جواب :نماز عیدین

۲-الف)برای آشنایی بیشتر با من به این آیه دقت کنید :واقیموا الصلوه و اتو الزکاه و ارکعوا مع الراکعین

-من مصداقی برای بیت شعری معروف هستم :

بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند

ب)جبرئیل آرزوی به جا آوردن مرا داشت

جواب:نماز جماعت

۳- الف)مرا به انواع مختلفی می شود خواند .

ب)خدا نکند که من بر شما واجب شوم

ج)دارای 10 رکوع و 2 رکعت هستم

د)مرا باید فورا به جا آورد و گرنه معصیت کرده اید و تا آخر عمر بر شما واجب می باشم.

همیشه دیده ز مژگان کند نماز خسوف

                                          که جسم خاکی من ،در میانه حایل شد.

جواب :نماز آیات

۴-نماز های پر فضیلت مستحبی هستم که باعث ،بر آوردن حاجات و آمرزش گناهان می شوم .بین دو نماز مغرب و عشاءخوانده میشود.

جواب:نماز غفیله

۵-باید مرا آهسته خواند

نیتم را بر زبان نیاورید

قنوت و سوره هم ندارم

بعد از سلام  نماز مرا فورا بجا آورید

حتی بسم الله الرحمن الرحیم مرا آهسته بگویید.

جواب:نماز احتیاط

منبع: (کتاب:درسنامه تبلیغی احکام -مولفین:حسن هرمز ُمحمود محمدی)

مقالات: درمان بی رغبتی به نماز

بنده قبلا اگه دقیقه ای نمازم دیر می شد عصبانی می شدم. ولی مدتی است که تعصبم به نماز کم شده چند ماه است که نماز صبح را قضا میخوانم هیچی، کم کم تمام نمازهایم با بی میل و رغبتی و قضا میخوانم باید چیکار کنم تا از این ضلالت در بیام؟

انسان برای انجام هر کاری نیاز به انگیزه درونی یا بیرونی و انگیزه مادی یا معنوی دارد و منشأ انگیزه های درونی نیازهای زیستی یا نیازهای معنوی و متعالی است. چرا ما هر روز خوردن صبحانه و نهار و شام را تکرار می کنیم و هیچگاه نمی گوئیم من از خوردن نهار خسته شدم بلکه با فرا رسیدن وقت نهار احساس می کنیم یک عامل درونی ما را به طرف غذا سوق می دهد و اگر چند ساعتی به تأخیر بیفتد اوقات مان تلخ می شود و ممکن است پرخاشگری هم بکنیم. علت این امر نیازهای زیستی و فیزیولوژیکی است یعنی وقتی مواد غذایی، آب و ... در بدن کم می شود عضلات معده شروع به انقباض و فعالیت می کنند به گونه ای که ما را متوجه کنند که بدن نیاز به مواد غذایی دارد و این نیاز تبدیل به یک میل و یک حالت روانی می شود در نتیجه ما با علاقه و ولع سر سفره غذا می رویم و هر روز نیز این کار را تکرار می کنیم و هیچگاه نیز دلسرد و دلزده نمی شویم. به موازات این نیازهای مادی بعد غیرمادی وجود ما نیز برای ادامه حیات و بقاء نیاز به غذا دارد و باید غذای متناسب با آن تأمین شود خداوند که آفریدگار جسم و جان ماست همه نیازهای ما را تأمین کرده است و جالب اینجاست که ما به ازاء این نیازها چیزهایی است که با طبع ما بسیار سازگار است.