آثار وبرکات نماز جماعت در پرتو قرآن و حدیث

نماز جماعت= صف فرشتگان در آسمان
پیامبر اکرم (ص) فرمود: نماز جماعت امت من در زمین مانند صفهای فرشتگان در آسمان است و یک رکعت نماز جماعت معادل 24 رکعت است که هر رکعت نزد خداوند عزیز و جلیل از عبادت 40 ساله بهتر است و اما در روز قیامت که خداوند اولین و آخرین را برای حسابرسی گرد می آورد هیچ مومنی نیست که به جماعت رفته باشد مگر اینکه خداوند ، ترس روز قیامت را بر او تخفیف می دهد و سپس به او دستور می دهد(1) به بهشت برود .

جبران خطاها
رسول خدا (ص) فرمود : آیا شما را به چیزی راهنمایی نکنم که خداوند به واسطه آن خطاها را می پوشاند و اعمال نیک رامی افزاید ؟
گفته شد : آری ای رسول خدا
فرمود: خوب و کامل وضو گرفتن با وجود سختی زیاد به مسجد رفتن ، انتظار نماز تا نماز بعدی ، هر یک از شما از خانه اش با وضو خارج شود و همراه مسلمانان نماز را به جماعت بخواند سپس منتظر نماز بعدی بنشیند فرشتگان می گویند : خدایا او را ببخش و او را رحمت فرما!
پس هنگامی که برای نماز بپا خاستید صف ها را مرتب کنید فاصله ها را پر کنید و چون امام تکبیره الاحرام گفت شما هم بگویید و هنگامی که به رکوع رفت شما هم به رکوع بروید و چون گفت : سمع الله لمن حمده ( خداوند می شوند حمد کسی که او را می ستاید ) شما بگویید الهم ربنا لک الحمد (خدایا ای پروردگار ما ، حمد و ستایش مخصوص توست)
همانا بهترین صفها، صف جلو است و بدترین آنها عقب تر است (زیرا دیر می آیند و ثواب کمتری می برند ) (2) 

آثار وبرکات نماز

جلب رحمت خداطلب یاری از نماز

آرامشبازداشتن از فحشا و منکر

همراهی خدا با نمازگزارانولایت نمازگزاران

هدایت برای نمازگزارانانذار برای نمازگزاران

رستگاری برای نمازگزارانپاداش

امان در سایه ی نماز

جلب رحمت خدا، خداوند در سوره ی نور می فرماید: وَ اقیمُواالصَّلاةَ وَ اتواالزَّکاة وَ اَطیعُواالرَّسوُلَ لعَلکُمْ ترْحَمُونَ. (نور/ 56) " و نماز را بر پا دارید و زکات بدهید و رسول را اطاعت کنید تا مشمول رحمت شوید."

خداوند در این آیه اولین شرط برای داخل شدن در رحمت را برپایی نماز برمی شمارد.

طلب یاری از نمازوَاستعینُوا بِالصَّبْرِ والصَّلاةِ وَ اِنَّها لکبیرِةٌ اِلاّ عَلی الخاشِعینَ. (بقره/ 45) " و از صبر و نماز یاری بجویید و این کار جز از برای خاشعان گران است."

کلمه استعانت به معنای طلب کمک است و این هنگامی است که انسان به تنهایی نمی تواند مشکلی را به دلخواه حل کند. چرا که در حقیقت یاوری جز خدای یگانه وجود ندارد. این دو، بهترین وسایل برای پیروزی هستند.چون صبر هر بلایی را هر چند عظیم، کوچک و ناچیز می کند و نماز که التجاء به خدا است، ایمان را در درون زنده ساخته و به آدمی می فهماند که به جایی تکیه دارد که انهدام ناپذیر است و به ریسمانی دست زده که پاره شدنی نیست و به این ترتیب با ایجاد پایگاه درونی و تکیه گاه برونی که برای پیروزی برمشکلات لازم است، راه غلبه برگرفتاریها آسانتر می شود و نیز می فرماید: یا اَیُّها الَّذینَ آمَنُوااسْتعینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلوةِ اِنَ الله مَعَ الصّابِرینَ. (بقره/ 153) " ای کسانی که ایمان آورده اید از صبر و نماز استعانت جوئید که خدا با صابرین است."

در این آیه نیز برای پیروزی بر مشکلات به یاری جستن از یکی از بزرگترین ملکات (صبر) و یکی از بزرگترین عبادات (نماز) دعوت می کند. 

برای مردم با ایمانی که با نماز یاد خدا را زنده نگه می دارند و با پرداخت زکات از بروز اختلاف طبقاتی جلوگیری می کنند، آرامشی است که دیگران از درکش عاجزند و پاداشی که فقط نزد پروردگار است.

البته میزان اثر نماز به درجه خلوص نمازگزار بستگی دارد و این که چه مقدار موانع را از بین برده باشد. بدیهی است هر چه موانع بر سر راه ارتباط انسان با خدا کمتر باشد، اثر آن بیشتر و بر عکس هر چه موانع بیشتر باشد، اثر نماز کمتر است. چرا که بازدارندگی از گناه، اثر طبیعی نماز است.

آثار و فواید نماز

درباره نماز صدها آیه و حدیث از ائمه اطهار علیهم السلام به دست ما رسیده که فواید نماز را که حدود هزار فایده می باشد, ذکر کرده اند ؛ برای آنکه جوانان عزیز با فلسفه نماز آشنا شوند, تعدادی از آن علل ذکر خواهد شد. البته این همه فایده وقتی بوسیله نماز حاصل می شود که انسان نماز را با حضور قلب بخواند.

1) چراغ و روشنی دل مؤمن:

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:

«...لکل شی ء سراج و سراج قلب المؤمن الصلوة الخمس...»

«برای هر چیزی چراغی است و چراغ قلب مومن نمازهای پنجگانه است.»

«جامع الاخبار, ص 72 – از سبزواری. زبدة العلوم: ج 2 , ص 231» 

راه نجات جوانان از خطر انحراف

از آنچه درباره فلسفه نماز گفته شد روشن گشت که تنها راه نجان انسان مخصوصا جوانان عزیز از دام شیاطین جن و انس،  نماز واقعی است. چنین نمازی است که جوانان را در برابر حملات فرهنگی دشمن بیمه می کند و قلعه محکمی در مقابل فرهنگ ابتذال بیگانه خواهد بود. اگر ما با عمل خودمان و راه صحیح بتوانیم لذت و نور معنویت  و انس با خداوند را در دلهای جوانان روشن نمائیم, بهترین خدمت را به نسل روشن ضمیرمان کرده ایم. و برخی از مسوولین به جای تملق گویی و فریب جوانان با الفاظ جذاب برای تقویت جناح و حزب خود بیایند ضمن بیان امتیازات جوانی خطرات این دوران را هم با صراحت به آنان بگویند و راه معقول را به آنان بیاموزند و تمام تلاش خود را صرف مشکلات جوانان که اشتغال و ازدواج می باشد کنند.

نمازهای روزانه تقریباً چه مدت بعد از اذان قضا می شوند؟

نماز صبح با طلوع آفتاب قضا میشود، نماز ظهر زمانیکه فقط به اندازه ی چهار رکعت به اذان مغرب باقی مانده باشد قضا میشود ، نماز عصر با اذان مغرب قضا میشود ، نماز مغرب وقتی یازده و ربع ساعت از اذان ظهر بگذرد ( مثلا اگر اذان ظهر ساعت 12 باشد ، ساعت یازده و ربع شب نماز مغرب قضا میشود ) ، وقت نماز عشا نیز مانند نماز مغرب است و باید در همان وقت خوانده شود با این تفاوت که اگر تا یازده و ربع ساعت پس از اذان ظهر خوانده نشد ، تا اذان صبح به نیت وظیفه ای که بر عهده اش هست بخواند (یعنی نیت قضا یا ادا نکند) از اذان صبح به بعد دیگر به نیت قضا باید بخواند. موفق باشید.

احکام نماز

نمازهای واجب نماز های واجب شش است:
1- نماز یومیه، (نمازهای یومیه عبارتند از: نماز صبح، دو رکعت، نماز ظهر و عصر، هر کدام چهار رکت،‌ نماز مغرب، سه رکعت، نماز عشاء، چهار رکعت. (از علامه رحمه الله).
2- نماز آیات،
3- نماز میت،
4- نماز طواف واجب،
5- نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگ تر واجب است،
6- نمازی که به واسطه اجازه یا نذر و قسم و عهد واجب می شود.


مقدمات نماز
برای انجام نماز - یعنی حضور در برابر خداوند عالم و اظهار بندگی و پرستش آن ذات مقدس - مقدماتی لازم است که تا فراهم نشوند، نماز صحیح نیست و آن مقدمات عبارتند از:
1- طهارت،
2- وقت،
3- لباس،
4- مکان،
5- قبله.


مقارنات نماز

مقارنات نماز - یعنی کارهایی که در نماز واجب می باشد - یازده چیز است:
اول: نیت،
دوم: تکبیرة الاحرام،
سوم: قیام،‌
چهارم: قرائت،
پنجم: رکوع،
ششم: سجده،
هفتم: تشهد،
هشتم: سلام،‌
نهم: ترتیب، یعنی اجزای نماز را به دستوری که معین شده بخواند و پس و پیش نیندازد،
دهم: طمانینه: یعنی نماز را با وقار و آرامش بخواند،
یازدهم: موالات، یعنی اجزای نماز را پشت سر هم به جا آورد و بین آن ها فاصله نیندازد. پنج چیز از این یازده چیز،‌ رکن است که اگر عمدا یا سهوا کم یا زیاد شود. نماز باطل است و بقیه رکن نیست و فقط در صورتی نماز باطل می شود که عمدا کم یا زیاد گردد.


ارکان نماز
ارکان نماز عبارت است از:
1- نیت،
2- تکبیرة‌ الاحرام،
3- قیام در موقع گفتن تکبیرة‌ الاحرام و قیام متصل به رکوع، 4- رکوع،
5- دو سجده.

از احکام نمازهای مستحبی چه می‌دانید؟

در شرع مقدس اسلام علاوه بر نمازهایی که انجام آن‌ها بر همه مکلفین واجب و یکسان است، نمازهای مستحبی بسیاری نیز تشریع شده است که انجام آن‌ها برای تقرب بیشتر به خداوند و نیز بهره مند شدن  از خواص دنیوی یا اخروی آنها توصیه شده است.

برخی از خصوصیات نمازهای مستحبی

تمام شرایط نمازهای واجب از جمله پاک بودن بدن و لباس، غصبی نبودن آن‌ها، وضو و در صورت لزوم غسل و دیگر شرایط نماز واجب، در نمازهای مستحبی هم باید رعایت شود.

پس نماز مستحبی بدون وضو یا با لباس نجس، مثل نماز واجب، باطل است.

انسان می‌تواند در حال توانایی و اختیار هم نماز مستحبی را نشسته بخواند. البته در این صورت ثواب و ارزش آن نصف نماز در حالت ایستاده است؛ پس اگر کسی بخواهد به ثواب کامل برسد باید دو برابر نماز بخواند تا ثواب کامل را درک کرده باشد. مثلاً نافله نماز صبح دو رکعت است که اگر کسی بخواهد نشسته بخواند و ثواب کامل هم به او برسد، می‌تواند دو تا دو رکعتی در حالت نشسته بخواند، و البته می‌تواند به همان دو رکعت نشسته هم با نصف ثواب اکتفا کند. 

و در ادامه این بحث یک پرسش و دو پاسخ را در این مورد مطرح می کنیم:

سوال: در نمازهای مستحبی که می‌توان در حال حرکت خواند، رعایت پوشش برای خانم ها و رعایت جهت قبله، رکوع، سجود و قنوت چگونه است؟

آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):

لازم است. بلی در حال سیر قبله شرط نیست.

(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

آیة الله فاضل لنکرانی(ره):

باید تمام شرایط نماز واجب رعایت شود مگر آنچه که دلیل خاص داریم که رعایت آن لازم نیست مثل جهت قبله.

(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

منابع:

سایت ستاد اقامه نماز (مطلبی از حجت الاسلام مرتضی کیوانی)

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم

ترتیب در خواندن نمازهای قضا

سوال: آیا ترتیب در قضای نمازهای یومیه، در موارد ذیل لازم است؟

الف) بین ظهرین و عشائین

ب) بین نمازهای قضا شده یک روز یا چند روز

امام خمینی(ره):

الف) ترتیب لازم است.

ب) ترتیب لازم نیست، چه ترتیب نمازهای قضا شده را بداند چه نداند.

تحریرالوسیله، 1408هـ ق، ج1، ص 225، م 8، عروة الوثقی، 1380، ج1، ص 577 م 16

توضیح المسائل، ص 186، با استفاده از م 1375

آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):

الف) ترتیب لازم است.

ب) ترتیب لازم نیست.

اجویة الاستفتائات، ص 106، با استفاده از س 530، 532، 531 و با استفاده از استفتاء کتب موجود در واحد پاسخ به سوالات

حکم انداختن چادر روی صورت

سوال: الف) خانمی هنگام نماز چادر را روی صورت خود می کشد و پوشش وی کامل می شود، امّا هنگام رکوع چنانچه کسی (شخص دیگر) از زیر نگاه کند پوشش وی کامل نیست، نمازش چه حکمی دارد؟

ب) چنانچه خودش از زیر چادر نگاه کند پوشش دست و بازو و ... وی کامل نیست و آنها را می بیند، نمازش چه حکمی دارد؟

آیة الله بهجت(ره):

الف) اشکال ندارد.

(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

آیة الله تبریزی(ره):

الف) باید در تمام حالات نماز غیر از صورت و دو کف دست و دو پنجه پا از مفصل به پایین، همه بدن و مو پوشیده باشد و اگر مرد نامحرم ناظر است بنابر احتیاط واجب کف و روی پا نیز از نامحرم باید پوشیده شود. والله العالم

(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)

احکام وضو

طریقه وضو گرفتن

مسأله 256ـ وضو عبارت است از شستن صورت و دستها و مسح جلو سر و روی پاها، به شرحی که در مسائل آینده خواهد آمد.

مسأله 257ـ صورت را از بالای پیشانی یعنی جایی که موی سر می روید تا آخر چانه و از نظر پهنا به مقداری که میان انگشت وسط و شست قرار می گیرد، باید شست و اگر مختصری از این مقدار شسته نشود وضو باطل است، لذا برای این که یقین پیدا کند تمام این مقدار شسته شده باید کمی اطراف آن را هم بشوید.

مسأله 258ـ هرگاه انگشتانش بیش از حدّ معمول بزرگ یا کوچک باشد اعتباری به آن نیست، بلکه باید ببیند افراد معمولی چه اندازه از صورت خود را می شویند، او هم همان مقدار را بشوید، همچنین کسی که رستنگاه موی او بسیار بالا یا بسیار پایین است مطابق افراد معمولی صورت خود را می شوید.

مسأله 259ـ صورت و دستها را باید آنچنان شست که آب به پوست بدن برسد و اگر موانعی وجود دارد باید برطرف کند، حتّی اگر احتمال مانع می دهد باید وارسی نماید.

این چکیده ای از مسائل مربوط بود